Yurt dışında çalışmayı düşünen kişilerin dikkat etmesi gereken noktalar nelerdir?

Bir süre başlangıçta dikkatli olmanız lazım, zorluk değil ama kendinizi bilmek, kültürü anlamak dinlemek ve de ikisini doğru overlap edebilmek çok mühim. Mesela çok önemli bir şey, ben normalde çok sabırsız bir insanım, ama Çin’e gittiğimde okuduklarımdan öğrendiklerimden en önemli şey şuydu: sabırsız olursanız kaybedersiniz o kültürde. Dolayısıyla bunu hep kulağıma küpe yaptım. İşe başladım, gerçekten bizim on dakikada yaptığımız iş bazen günlerce sürüyordu o zamanlar Çin’de. 6 aylık bir ilişki inşa ediyorsunuz, ilişkileri güçlendiriyorsunuz, onlar sizi tanıyor siz de onları tanıyorsunuz. O güveni oluşturmak çok mühim ve ondan sonra istediğiniz her şeyi istediğiniz hızda yaptırabilirsiniz. Ama o güveni özellikle doğu kültüründe çok dikkatli inşa etmek çok mühim. Şüphesiz her kültürde güven çok önemli ama orada acele etmeyeceksiniz. Aksi halde sizin sessizce idam fermanınızı yazarlar, bir fotokopi bile çektiremeyebilirsiniz. Birkaç farklı milletten arkadaşın nasıl başarısız olduğunu çok yakından gördüm ve tanık oldum. Dolayısıyla en büyük öğrendiğim şey farklı kültürlerde hem kendinin, hem kültürün farkında olmak ve hızını ona göre ayarlamak, ama daha da önemlisi o kültürle nasıl çalışacağını, hassas noktaları çok iyi kavramak. Zaten farklı bir ülkede çalışırken en önemli özellik de bu, çünkü herkes akıllı herkes eğitimli ama bir Güney Afrikalıyla çalışma tarzınız belki daha çok process oriyantasyonu gerektirirken bir İtalyanla çalışma tarzınız daha pragmatik daha sonuca yönelik olabiliyor.